Mart
Passe-partout snijden
Het vervaardigen van een passe-partout is voor vele fotografen een ware kwelling.
Toch is het eenvoudig, als je maar weet hoe het stap voor stap nauwkeurig in elkaar zit en weet hoe het moet.
Want nauwkeurigheid en goed gereedschap maken deze, op het eerste gezicht moeilijke handelingen, al spoedig tot een eenvoudige manier van werken die iedere fotograaf aan kan.
Een belangrijke functie van de fotolijst is bescherming tegen stof, vuil, vocht, licht en micro-organismen. Een goede lijst creëert een stabiele klimatologische omgeving, welke schommelingen in temperatuur en vochtigheid opvangt.
Nooit mag een lijst hermetisch worden afgesloten in verband met mogelijke condensatie.
Voor het behoud van het kunstwerk zijn niet alleen de lijst en passe-partout belangrijk, maar ook de omgeving waar het kunstwerk komt te hangen.
Toch kunt u zelf een aantal punten in het oog houden: hang uw waardevolle prenten en/of foto’s nooit in een vochtige ruimte of tegen een vochtige buitenmuur. De prent kan door condensvorming gaan bobbelen en schimmelgroei is niet uitgesloten. Uiteraard moet u de foto’s ook niet te dicht bij een verwarmingselement hangen. Kunstwerken op papierdragers zijn ook gevoelig voor (UV-)licht.
Wanneer u foto's inlijst, kunt u het beste de foto achter een passe-partout zetten.
Omdat de foto dan vrij van het glas hangt, is de kans op (blijvend)vocht tussen foto en glas uitgesloten.
Maar nu komt het.
Wie zelf passe-partouts snijdt en daar de foto's achter zet, weet dat je met de foto achter het passe-partout plakken, er nog niet bent.
Volgens de normen van de Nederlandse fotobond moet de foto op karton zijn geplakt.
Hierdoor komt de foto strakker achter het passe-partout en voorkomt een zwabberende foto.
Wat heb je nodig:
Een foto, een fotolijst, passe-partout karton, dubbelzijdig plakfolie, achterkarton (of achterkarton met daarop al een plaklaag) en een plaat schutkarton om de achterkant van de fotolijst af te dichten.
Het gereedschap:
Een goede vlakke tafel of aan andere vlakke snij ondergrond.
Een passe-partout mes, een goede dikke en vlakke rei of beiden in één gecombineerd.
Een gewoon hobbymes of stanleymes om karton recht te af te kunnen snijden.
Zuurvrije tape(bijv. Scotch Magic II), potlood, liniaal, en een snijplaat.
Om je werk te kunnen doen moet je goede werkplek hebben, waar goed licht is. Het beste is natuurlicht.
Er is een vuistregel om de maat van een passe-partout te bepalen.
Wanneer u de foto in een hoek van het passe-partout legt, laat dan de diagonaal van de foto corresponderen met de diagonaal van het karton (afb.1). Foto en passe-partout hebben dan dezelfde verhouding. U kunt dan de foto ook nog “tegen de verhouding in” (dus dwars) inlijsten (afb.3).
Controleer vóór het snijden van de buitenzijden het passe-partout op deuken en vlekken. Je kunt zowel aan vóór- als de achterzijde van het karton snijden. In het laatste geval is een brandschoon werkblad wel een goede voorwaarde. Gebruik hiervoor het hobby mes of stanleymes en een metalen liniaal die goed moet worden aangedrukt of vastgezet. Leg onder de snijlijn een afvalstuk karton of een snijplaat, dat spaart de onderlaag. Het snijden van het binnenvenster is wat ingewikkelder. U kunt dit recht of schuin snijden. Het laatste staat vakkundiger. We kunnen ook hier weer aan vóór- of achterzijde van het karton snijden. Ik prefereer het snijden via de achterkant. Daar is mijn passe-partoutsnijder voor gemaakt
Gebruik hier zeker een scherp mesblad voor want de snede moet, als het even kan, in éénmaal gemaakt worden. U kunt vooraf beter eerst wat oefenen op afvalstukjes karton. Nog één waarschuwing: Controleer uw maten. Meet dus altijd twee keer. (meten is weten).
Voor het snijden van het passe-partout gebruik ik een passe-partoutsnijder. Een Logan 4000 De Luxe
Deze snijder heeft een geleide gleuf waar het mes, bij het snijden, door naar buiten komt.
Hierdoor is het z.g. weglopen van het mes uitgesloten.
Het snijden van een proef stukje
Teken met dunne lijnen uw kader t.o.v. uw foto af. Het kader moet altijd iets kleiner zijn dan de foto, vanwege de plakruimte aan de achterkant. Ik hanteer 1 tot 1,5 cm aan alle zijden, maar meer kan ook.. Zet de maten af aan de buitenkant van uw passe-partout.
Begin altijd ongeveer 0,5 tot 1,cm buiten de lijn te snijden
Het mes valt namelijk met een boog in het karton.
Het venster wordt met behulp van een passe-partoutsnijder uit het karton gesneden en wel met een snijhoek van 45° (de zg. “bevelcut”).
Het venster kan precies in het midden worden geplaatst
(= gecentreerd) maar ook juist 1 á 2 cm. boven het midden (= optisch verhoogd). De breedte van de randen is sterk afhankelijk van het formaat. Globaal kan men zeggen: randen van 3 t/m 5 cm. tot het formaat 40 x 50 cm, grotere formaten hebben een rand van 5 t/m 10 cm. nodig.
Snij altijd aan de binnenkant van het passe-partout, anders hebt u kans de hele passe-partout te verknoeien door een uitschieter. Gaat het nu mis, dan blijft de buitenrand toch gaaf en mis snijden is dan niet erg. Begin onderaan.
Draai het karton een kwartslag om en snij vanuit de hoek links verder. Dus altijd de snede doortrekken.
Nu de bovenkant weer een kwartslag draaien en voorzichtig naar de hoek doorsnijden. Stop op tijd en weer héél voorzichtig.
De laatste fase. Nu het losmaken van de uitsnede. Voorzichtig altijd naar achteren door drukken, dit om beschadiging te voorkomen. Mochten de hoeken nog iets vastzitten, zo treedt er weinig risico op.
Het op maat snijden van het achterkarton gebeurt met een rechte mes, zoals een hobbymes of een stanleymes.
Het achterkarton houd je 3 tot 5 cm groter of je houdt de binnenmaat van de lijst aan.
Het aanbrengen van het dubbelzijdig plakfolie
Eerst neem je de maat van het achter karton want zo groot wordt het plakfolie.
Dan snij je de folie op maat met het rechte mes
Nu haal je één zijde van de plakfolie.(het rose vel, de plastic laag) over de gehele lengt, een stukje los. (een randje dus)
Wel zo, dat aan de papierlaag het plak gedeelte blijft zitten.
Dan breng je de gomlaag, welke je net hebt vrij gemaakt, aan op het achterkarton. Let op! Vast is vast. Je moet in een keer goed zitten.
Door, tijdens het onder de papierlaag het plastic vel weg te trekken, kun je d.m.v. de roller het papier glad rollen. Ik wrijf voorzichtig met mijn handen het geheel aan.
Voorkom lucht belletjes want die ga je straks in de foto zien.
Dan kan nu de papierkant van de folie worden los gehaald.
Begin met een reepje en dan voorzichtig steeds meer.
Tijdens het weghalen van de papierkant, leg je de foto op de vrijgekomen lijm laag.
Let op!! Vast is vast!
Dus je moet direct de foto op de goede plek leggen.
Rol tijdens het aanbrengen van de foto voorzichtig de foto vast.
Maar kijk uit voor luchtbelletjes
Wanneer de foto is opgeplakt, kun je de foto achter het passe-partout leggen. Het frame leg je in een keer goed, waarbij je goed rekening moet houden, dat de foto zo recht mogelijk ligt.
Omdat je het karton helemaal in de folie heb gezet, is het karton, dat buiten de foto ligt, nog voorzien van een plaklaag.
Wanneer het passe-partout op de foto ligt, kunnen we zachtjes drukkend of met de roller de foto aan de lijmrand laten hechten.
Nu maken we de tafel schoon en leggen het frame op z’n kop op de tafel.
Met de roller rollen we de plaklaag goed vast en tapen het karton, met zuurvrij tape, lichtdicht vast .
Nadat het binnenglas van de lijst is schoongemaakt,(want als er vuil en vingervlekken op zitten en je hebt alles weer in elkaar, is het zonde om alles weer los te halen, om de vlekken te verwijderen) Leg je het frame in de lijst en daarop leg je het schutkarton. Om daarna de achterkant te fixeren.
Hierna draai je de lijst om en maak je de voorkant van het glas schoon.
Succes
Voor het vastplakken
Na het vastplakken
Mart
, hier heb ik wat aan.
hihi
