Vaak gaat dat dan echter om schitterende foto's, die jammer genoeg net dat beetje missen. In de meeste gevallen komt dat omdat de fotograaf een fotograaf is, en geen digitaal beeldbewerker. Of je er nu vóór of tegen bent, zeker in deze tak van sport kun je er praktisch niet omheen.
Ook tussen luchtvaartfotografen onderling gaan flinke debatten over wat nu de 'juiste' manier is. Inmiddels heb ik op verschillende plaatsen wat tips en adviezen gelezen en gehoord, die ik hier met jullie wil delen. Aanvullingen, verbeteringen en correcties zijn (uiteraard) van harte welkom. Daar leren we allemaal van
.1: RAW!
De allereerste stap, wel nog typisch 'fotografisch'/cameratechnisch, is de opnamekwaliteit. Kies ALTIJD voor RAW in de hoogste resolutie denkbaar. Onderstaand voorbeeld laat goed zien waarom.
Oud, RAW uit de camera, niet bewerkt:
Nieuw, RAW, bewerkt Adobe Camera Raw (verder niet):
Airliners-waardig is 'ie nog lang niet (en dat zal 'ie ook nooit worden), maar het is een goed voorbeeld hoeveel je met de PC nog kunt corrigeren als het gaat om belichting (en witbalans).
2: RAW-conversie
Allereerst: zet je RAW-converter (als dat kan) op 16-bits, óók als je bronbestand maar 8-bits is. Wanneer je daaraan gaat sleutelen kunnen deze wijzigingen wel gebruik maken van de grotere informatie-ruimte. Pas aan het einde van het bewerkings-proces ga je weer terug naar 8-bits.
Zelf laat ik Photoshop altijd het grote werk opknappen, en breng ik daarna mijn eigen correcties aan. Of, kies eerst voor 'Auto' (in plaats van 'Default'), en ga daarna pas zelf met de schuifjes spelen. Mijn instellingen zijn echter vaak redelijk gelijk, met uitzondering van Exposure, Brightness en Contrast. Van de andere opties maak ik meer gebruik, al zijn ze niet voor iedereen even duidelijk.
Recovery: Haalt uitgebeten delen terug, maar maakt de foto ook donkerder en minder sprankelend. Met mate, dus (maximaal 25 à 30).
Fill light: Kun je zien als een ISO-verhoging in Photoshop, die vooral werkt op donkere delen (zoals de onderkant van de romp). Gebruik ook deze optie met mate (maximaal 10 à 15). Hij genereert namelijk ruis, en daarna ziet het er onnatuurlijk uit als de onderkant van 'n kist praktisch net zo licht is als de bovenkant.
Blacks: Het tegenovergestelde van Fill light. Het maakt de zwarten zwarter, en je kunt het zien als een schuifregelaar voor het contrast in donkere delen. Bij mij staat 'ie meestal tussen de 5 en 10, afhankelijk van de foto.
De witbalans verander ik bijna nooit, en als ik dat doe zijn het een tiental graden. Datzelfde geldt voor de schuifjes in de andere tabbladen. Het enige wat ik soms wél doe is wat pielen aan de kleuren, met name Saturation en Lightness (bijvoorbeeld om een kleur in de beschildering, zoals Northwest-rood, extra uit te laten komen).
3: Rechtzetten
Misschien wel de belangrijkste stap in het geheel, aangezien het effect meteen zichtbaar is. Een foto waar het vliegtuig 'uit rolt' kijkt namelijk niet lekker. Kortom: de horizon moet rechtgezet worden.
1: Selecteer de Ruler-tool (onder het Pipet).
2: Trek een lijn langs een rechte lijn in de foto, bij voorkeur verticaal en in het midden van de foto (in verband met vertekening). Kies liever geen verkeersborden of lantaarnpalen, die staan nogal 'ns schuin.
3: Kies voor Image -> Adjustments -> Rotate Canvas -> Arbitrary en klik op OK.
4: Photoshop heeft nu de hoek waaronder de lijn stond gebruikt om de afbeelding met een aantal graden (vaak tienden, maar zelden meer dan vijf) te draaien.
4: Croppen
Na de vorige optie houd je aan de zijkanten van de foto witte vlakken over. Immers, de foto is gedraaid en het canvas is dat niet. Een prima aanleiding om te croppen, de foto bij te snijden. Regels daarvoor zijn er niet echt, maar zorg in ieder geval dat het toestel er óf helemaal op staat, of maar een deel ervan. Als nét een winglet of staartvlak buiten beeld valt is het niet duidelijk of dat expres is gedaan, of dat het een ongelukje was. Verder is het slim om voor het toestel iets meer ruimte te houden dan erachter (naar eigen inzicht). Datzelfde doe ik met boven en onder: bovenaan houd ik meestal meer ruimte dan onder (zeker bij shots van toestellen die al even 'los' zijn).
Croppen kan makkelijk met de Marquee-tool. Als je, boven in beeld, daar kiest voor 'Fixed Ratio' van 3:2 (of 2:3, afhankelijk van de foto) houd je altijd de standaard SLR-verhouding aan. Nadat je de selectie hebt gemaakt kun je de foto via Image -> Crop bijsnijden.
5: Toestel selecteren
Voor de latere bewerkingen is het goed om een selectie te maken van het vliegtuig. De één doet het in drie tellen met de Lasso-tool, een ander vind de Magic Wand of Quick Select sneller werken. Hoe je het doet maakt niet uit, zodra het vliegtuig maar (ongeveer) helemaal binnen de selectie valt. Je kunt ook de achtergrond selecteren, en dan met CTRL + SHIFT + I de selectie 'omkeren' (Select -> Inverse). Kies daarna voor Select -> Transform -> Expand met één pixel. Op die manier zorg je dat de randen ook meeneemt.
Sla deze selectie vervolgens op. Dat kan via Select -> Save Selection, maar ook in het kanaal Channels. Je kiest dan voor een New Channel, en verwijderd te selectie uit dat kanaal. Je moet er dan wel voor zorgen dat de voor- en achtergrondkleur op respectievelijk zwart en wit zijn ingesteld.
6: Ruis verwijderen
Zelfs als je met ISO100 werkt (wat ik ten zeerste aanraad!!!) is het verstandig om ruis te verwijderen (Filter -> Noise -> Reduce Noise). Dit is de eerste stap waarbij de eerder gemaakte selectie van pas komt. In de achtergrond kun je namelijk agressiever te werk gaan dan in het vliegtuig zelf, waar belangrijke details niet verloren mogen gaan. Bovendien zie je de ruis ook een stuk beter op een egale achtergrond, zoals een strakblauwe lucht.
Ik gebruik zelf deze opties voor de achtergrond:
Strength: 8
Preserve Details: 35%
Sharpen Details: 0%
De voorgrond is een stuk 'zachter':
Strength: 6
Preserve Details: 60%
Sharpen Details: 25%
Bovendien verwijder ik de ruis per kleurkanaal (Channel) apart. Tip van 'n collega.
7: Schoonmaakwerkzaamheden
Wie z'n sensor regelmatig schoonmaakt zal er niet zoveel last van hebben, maar als je dat 'n tijd niet hebt gedaan krijg je er wel mee te maken. Met de optie Equalize (onder Image -> Adjustments) kun je ze echter gemakkelijk corrigeren. Dat werkt zo:
1. Dupliceer de huidige laag.
2. Kies voor Image -> Adjustments -> Equalize. Dat levert een heel vreemd beeld op.
3. Ga terug naar de originele laag (heel belangrijk).
4. Werk met de kloonstempel zoveel mogelijk spots weg. Dat moet je enigszins op het gevoel doen, aangezien je het resultaat niet kunt zien. Je werkt immers in een verborgen laag.
5. Als je denkt klaar te zijn kun je bovenstaand ritueel nogmaals uitvoeren, ter controle. Zo ga je door totdat je ze eruit hebt.
Dit lijkt pixel-peeping, maar de A.net en kornuiten hebben nog veel geavanceerdere software in gebruik om vlekken mee op te sporen. (Ja, zo streng zijn ze!)
8a: Levels/Curves
Aan de gang met de kleuren doe ik hier voor het eerst. Daarbij mag de selectie vergeten worden, en pas ik dezelfde tactiek toe als bij stap 2. Eerst kies ik voor 'Auto Levels' (die vind ik fijner dan Curves), daarna pas ik die waarden iets aan. Je kunt ook met de pipetjes aan de gang (witpunt, zwartpunt en neutraal grijs), maar dat werkt niet overal. Die kleuren/tinten moeten namelijk wel in de foto terugkomen om ze te gebruiken.
Een (goed) gecalibreerd scherm is hierbij 'n pre, maar ook op mijn ongecalibreere monitor gaat het prima. Als de Auto-keuze echter een heel raar beeld oplevert is het toch verstandig om te overwegen om tot calibratie over te gaan, al is het handmatig en via Adobe Gamma (via Google vind je zo hoe dat moet
).8b: Saturation/Luminance
Deel twee van stap zeven bestaat uit het aanpassen van de niveaus voor Saturation en Lightness. Het is 7b, want hij is niet verplicht. Soms vind ik foto's echter wat saai en schroef ik de verzadiging van bepaalde kleuren (zoals het rood bij Northwest en Martinair) een beetje op. Kijk er wel goed mee uit, en ga liever niet over de +20 heen. Aan de min-kant is dat 'n ander verhaal, maar pas ook daar goed op. (Kleurverzadiging verminderen is handig voor gras dat storend aanwezig is. Dat zit overigens vaak niet in het groen-kanaal, maar in het kanaal met gele tinten. KLM-blauw is overigens cyaan.)
Ook hierbij kunnen selecties goed van pas komen, bijvoorbeeld bij een Iberia-kist met teveel storend gras. Door het gele kanaal omlaag te schroeven wordt ook de kist saai, maar als je dat maar op een bepaald stuk van de foto toepast heb je dat probleem niet.
8c: Effecten
Ook optioneel, maar soms wel handig: effecten. Denk daarbij aan 'n polarisatie-effect, of een filter dat de foto wat warmer maakt en het avondlicht ('golden hour') extra doet uitkomen. Zorg er echter wel voor dat het een foto blijft, en geen digital art (tenzij dat natuurlijk de bedoeling is).
9: Verscherpen
Als alle wijzigingen aan beeldkwaliteit, compositie en kleur zijn doorgevoerd wordt het tijd om (een eerste keer) te verscherpen. Eerst laad ik de selectie weer (via Select -> Load Selection, of via het Channels-panel) Dat doe ik via Filters -> Sharpen -> Unsharp Mask, met deze instellingen:
Amount: meestal tussen de 125 en 175%
Radius: 0,3-0,5
Threshold: 2-3 (laag, in ieder geval)
Bovendien doe ik dit in het Lightness-kanaal. Kies daartoe eerst voor Lab-kleuren, en selecteer dan in het Channels-palet het kanaal Lightness. (Of dit voordeel biedt tegenover verscherpen in RGB-modus is aan discussie onderhevig. Voor mij werkt het echter prima, en die drie tellen extra maken ook niet zoveel uit.)
10: Opslaan (optioneel)
Als ik klaar ben in 'groot formaat' sla ik de foto op als TIFF, zonder compressie, met layers. Als ik de foto dan ooit nog 'n keer groter nodig heb, hoef ik niet alle stappen in Photoshop over te doen.
11: Formaat wijzigen
Het einde is in zicht, en het is tijd om de afbeelding te verkleinen. De keuze is helemaal aan jou, maar ik probeer m'n foto's altijd in 1600 x 1067 in te dienen. Op Airliners is dat geen probleem (al worden er dan wel hogere eisen aan de plaat gesteld), Jetphotos denkt daar anders over: 1024 breed/hoog is daar de limiet.
12: Verscherpen
Na het verkleinen nog eenmaal verscherpen, wederom met behulp van de eerder gemaakte selectie. De instellingen zijn nu flink anders:
Amount: meestal tussen de 40 en 80%
Radius: 0,3-0,5
Threshold: 10-15 (en soms nog iets hoger)
Dit gaat wederom in het Lightness-kanaal.
13: Opslaan
Zet de kleurruimte terug naar RGB en converteer de foto naar 8-bits. Daarna kun je 'm opslaan als JPEG. Kies daarbij altijd voor de hoogste kwaliteit, maar houd de grootte in de gaten. Airliners.net accepteert geen bestanden die groter zijn dan 1MB.
Hulpmiddelen
Deze 15 stappen zijn er flink wat. De draad raak ik ook wel 'ns kwijt. Een handig hulpje daarbij is het maken van een eigen panel (kan alleen met Photoshop CS4). Via de Adobe Configurator kun je zo veelgebruikte tools (Ruler, Quick Select, et cetera) en commando's (Unsharp Mask, Reduce Noise, Crop, Equalize, enzovoorts) in een enkel paneel weergeven. Het werkt een stuk sneller, en je hebt eveneens een handig 'spiekbriefje' in beeld.
Tot slot...
Hierboven heb ik dus mijn workflow beschreven. Die van jou kan totaal anders zijn: mijn verhaal is een richtlijn voor mensen die hier nog geen (of weinig) kaas van hebben gegeten. Aanvullingen en andere ideeën zijn echter van harte welkom!
Daarnaast lijkt het misschien dat ik Airliners.net-g**l ben. Dat is niet zo, al is het wel een continu streven om mijn platen daarop te krijgen. Omdat het dat voor velen is, heb ik hier en daar wat specifieke eisen voor deze website(s) meegenomen.
